Chrześcijaństwo i patriotyzm

W tych trudnych dniach napaści rosyjskiej na Ukrainę ogarnia nas niepokój i niezrozumienie. Wyrażamy głęboką solidarność z narodem ukraińskim, jednocześnie prosząc o pokój dla Ukrainy i całego świata. W tym czasie coraz częściej myślimy o wolności i niepodległości, które powinny być podstawowymi wartościami każdego narodu, a także o patriotyzmie – głębokiej miłości i szacunku do własnej Ojczyzny. Nasze myśli pogrążone są w napływających do nas informacjach o sytuacji na wschodzie. Warto w tym czasie przypomnieć znaczenie patriotyzmu, a także wolności wyrażane przez wybitnych świętych i błogosławionych, którzy również doświadczyli wojny i związanych z nią okrucieństw, a którzy wiedzieli, jak wielkie znaczenie niesie ze sobą patriotyzm i wolność. Jak łączy się chrześcijaństwo i patriotyzm? 

Patriotyzm wywodzi się od łacińskiego słowa “patria”, czyli “ziemia ojców” – dzisiaj to określenie odzwierciedla “ojczyzna”. Najprościej mówiąc “patriotyzm” pojmujemy jako miłość do swojej Ojczyzny. Obywatele powinni mieć prawo do życia zgodnego z porządkiem sprawiedliwości, solidarności, prawdy oraz wolności. Patriotyzm zawiera się również w czwartym przykazaniu Dekalogu – to również Ojczyznę powinniśmy czcić i szanować. Już w Starym Testamencie łączyły się chrześcijaństwo i patriotyzm. Można było w nim odnaleźć wiele postaw patriotycznych, takich jak m.in.: opis wędrówki Izraelitów. Również Jezus wykazywał się postawą patriotyzmu, płacząc nad Jerozolimą i martwiąc się o Korozain i Betsaidę.

Jan Paweł II o patriotyzmie

O patriotyzmie mówili święci Kościoła oraz papieże, a wśród nich wiele miejsca temu tematowi poświęcił Jan Paweł II. W 1995 r. na Forum Organizacji Narodów Zjednoczonych wskazywał jak istotne różnice pomiędzy szkodliwym nacjonalizmem a tak potrzebnym patriotyzmem. To właśnie papież Polak przyczynił się do upadku komunizmu w Polsce i powstania Solidarności. Podkreślał on, jak łączy się chrześcijaństwo i patriotyzm. Warto dzisiaj przypomnieć sobie słowa Jana Pawła II o patriotyzmie.

• „Prawdziwy patriotyzm nigdy nie stara się dążyć do dobrobytu własnego narodu kosztem innych. Ostatecznie bowiem dotknęłoby to także jego własny naród. Wyrządzenie krzywdy dotyka obu stron – i agresora, i ofiary.”
• “Patriotyzm oznacza umiłowanie tego, co ojczyste: umiłowanie historii, tradycji, języka czy samego krajobrazu ojczystego. Jest to miłość, która obejmuje również dzieła rodaków i owoce ich geniuszu. Próbą dla tego umiłowania staje się każde zagrożenie tego dobra, jakim jest ojczyzna.”
• “Wykonywanie władzy politycznej czy to we wspólnocie, czy to w instytucjach reprezentujących państwo powinno być ofiarną służbą człowiekowi i społeczeństwu, nie zaś szukaniem własnych czy grupowych korzyści z pominięciem dobra wspólnego całego narodu.”
• “Ojciec jest tym, który wraz z matką daje życie nowej istocie ludzkiej. Ze zrodzeniem przez ojca i matkę wiąże się pojęcie ojcowizny, które stanowi tło dla terminu ojczyzna.”

Bł. kard. Stefan Wyszyński o Ojczyźnie

Umiłowanie Ojczyzny i wielokrotnie wyrażał bł. kard. Stefan Wyszyński. Pracując na rzecz Kościoła w Polsce, dawał głębokie świadectwa patriotyzmu i łączenia wartości chrześcijańskich z narodowymi. Przyszło mu żyć w niespokojnych czasach, w których Polska znalazła się za Żelazną Kurtyną – pod rządami komunistów. Jego rozumienie patriotyzmu oraz wolności jest ponadczasowe i aktualne także we współczesnych trudnych czasach.

• „Sztuką jest umierać dla ojczyzny, ale największą sztuką jest dobrze żyć dla niej.“
• „Musicie ducha hartować, aby móc jak orły przelatywać w przyszłość ojczyzny!“
• “Kocham ojczyznę więcej niż własne serce i wszystko, co czynię dla Kościoła, czynię dla niej.“
• „Droga Młodzieży! Jeśli umiesz patrzeć w przyszłość – a my jesteśmy narodem ambitnym, który nie chce umierać! – musisz sobie postawić wielkie wymagania. Musisz wychowywać się w duchu ofiary i do ofiar się uzdalniać. Może bowiem przyjść taka chwila, w której tylko ofiarą będzie można zagwarantować wolność naszej Ojczyźnie!“

Bł. ks. Jerzy Popiełuszko o wolności

Kolejnym błogosławionym, który zapisał się na kartach polskiej historii jako walczący o dobro Ojczyzny, był ks. Jerzy Popiełuszko. W latach 1982-1984 odprawiał Msze święte za Ojczyznę. Podczas wygłaszanych kazań wiele razy odwoływał się do podstawowych, ale niezwykle ważnych wartości, takich jak: naród, ojczyzna czy patriotyzm. Jego działalność przypadła na trudne lata, w których Polacy doświadczali represji oraz ograniczania swobód obywatelskich.

• „Wierność Ojczyźnie to nie wybór lecz Konieczność.”

• „Jesteśmy narodem, który ma przekazać w daleką przyszłość moce nagromadzone przez całe tysiąclecia… Tylko naród, który ma zdrowego ducha i czułe sumienie może tworzyć śmiałą przyszłość.”

• „Bóg jest zdolny wyprowadzić naród ku wolności, gdy lud jest wierny Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie, i gdy żyje wiarą, nadzieją, prawdą i solidarnością.”
• „W pojednaniu musi być jeden cel, mianowicie dobro ojczyzny i poszanowanie godności ludzkiej. Jeśli wyciągasz rękę do pojednania, nie trzymaj w niej narzędzi do zadawania cierpienia i bólu.”

W Księgarni św. Stanisława dostępne są książki poświęcone patriotyzmowi oraz wolności, tak potrzebnym we współczesnych czasach.