Blog / Porady / Z życia Kościoła /
Naczynia liturgiczne – Liturgiczne ABC
Zapewne wiecie, do czego służą i jak wyglądają patena, kielich czy monstrancja. Ale, czy nazwy takie jak: lawaterz, cyborium i vasculum coś Wam mówią? Jeśli jeszcze nie, koniecznie przeczytajcie kolejny post z serii “Liturgiczne ABC”. To w nim poznacie naczynia liturgiczne, ich nazwy, przeznaczenie, a także przekonacie się, jak wyglądają.
1. Kielich
Kielich mszalny to podstawowe naczynie liturgiczne używane podczas Mszy świętej. Służy on do spożywania konsekrowanego na ołtarzu wina – Krwi Chrystusa. Materiałem przeznaczonym do jego wykonania powinien być metal szlachetny, który nie ulega korozji. Dopuszczone jest także, aby kielich składał się z innego rodzaju metalu, jednak wtedy jego wnętrze musi być złocone. Zasada ta istnieje już od czasów średniowiecznych i została zawarta w normach kościelnych.
Podczas liturgii kielichowi towarzyszy także tzw. bielizna kielichowa: puryfikaterz, palka, korporał, welon. Ich przeznaczenie to okrywanie lub przecieranie kielicha. Posługa przy kielichu należy do diakona (jeśli jest on obecny na liturgii) lub celebransowi, który sprawuje Mszę św.
Poprzednia najniższa cena: 110,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 110,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 125,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 110,00 zł.
Bielizna kielichowa 5903317131175 KK/156/04
110,00 złBielizna kielichowa z białym haftem krzyża
110,00 złBielizna kielichowa lniana z krzyżem jerozolimskim
125,00 złBielizna kielichowa z czerwonym haftem IHS i złotych zdobień
110,00 zł
2. Patena
Patena to naczynie liturgiczne, które przybiera kształt podobny talerzykowi. Jest przeznaczona dla konsekrowanej hostii. Jej wnętrze powinno być wykonane z szlachetnego, nie ulegającego korozji metalu. Przepisy mówią, że jej barwa ma być złota lub srebrna.
Wyróżniamy trzy rodzaje paten: kielichową (płaska, zawiera się w standardowym wyposażeniu kielicha mszalnego, może się na niej znajdować jedna lub kilka hostii); głęboka (także składa się na wyposażenie kielicha; używana, gdy nie stosuje się pateny kielichowej lub, kiedy zachodzi potrzeba konsekracji komunikantów; znajduje się na niej hostia i komunikanty); komunijna (zazwyczaj z uchwytem, trzymana przez ministranta, kiedy wiernym rozdzielana jest Komunia święta – pod brodą przyjmującego, aby to na nią spadły cząstki Ciała Chrystusa).
Poprzednia najniższa cena: 175,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 330,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 130,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 260,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 205,00 zł.
Patena głęboka do koncelebry
175,00 złPatena z krótką rączką
330,00 złPatena 827
130,00 złPatena głęboka na nodusie dekorowanym wzór 2
260,00 złPatena głęboka na nodusie dekorowanym wzór 1
205,00 zł
3. Lawaterz
Lawaterz, inaczej nazywany lavabo lub lawatorium, służy do umywania rąk przez kapłana podczas Mszy świętej. Jest to dzbanuszek nieco większy od ampułek. Dawniej lawaterz znajdował się w zakrystii i było to naczynie, w którym kapłan obejmował ręce przed i po Mszy świętej.
Słowo “lavabo” wywodzi się z Pisma Świętego – Psalmu 26. To właśnie jego słowa były niegdyś odmawiane przez kapłana podczas umywania przez niego rąk. Następnie obrzęd lavabo nabrał wymiaru symbolicznego i wyrażał obmycie sprawującego liturgię z jego grzechów.
Poprzednia najniższa cena: 45,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 500,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 460,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 150,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 175,00 zł.
Lavabo kryształowe – pojemność 30 ml
76,00 złAmpułki kryształowe i lavabo – zestaw 2
500,00 złAmpułki kryształowe i lavabo – zestaw 1
460,00 złLavabo liturgiczne w kolorze srebrnym
150,00 złLavabo liturgiczne w kolorze złotym
175,00 zł
4. Cyborium
Cyborium, nazywane inaczej puszką, to naczynie liturgiczne, w którym znajdują się konsekrowane komunikanty. Może przybierać różne formy: kielicha z wieczkiem (przechowuje się w nim wtedy komunikanty, a następnie przy jego użyciu rozdziela Komunię wiernym) – wtedy określamy go jako cyborium. Może być to także niewielkie naczynie, w którym zanosi się Komunię np. chorym. Takie naczynie nazywane jest pyxis.
Puszki na komunikanty powinny być wykonane z trwałych metali szlachetnych, które nie podlegają korozji. Co więcej, ich wnętrze ma być pozłacane. Dopuszcza się jednak, aby materiały służące do ich wykonania były nieco inne – dostosowane do lokalnych tradycji – ale nieustannie trwałe i szlachetne. Jednym z takich materiałów jest kość słoniowa.
Poprzednia najniższa cena: 230,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 210,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 185,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 135,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 345,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 1500,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 3300,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 390,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 480,00 zł. Poprzednia najniższa cena: 190,00 zł.
Cyborium z IHS z zawiasem
230,00 złCyborium z grawerem IHS na nakładanym wieczku
210,00 złCyborium z plakietką metalową (Ostatnia Wieczerza)
185,00 złWysokie cyborium z IHS
135,00 zł
Puszka na nodusie dekorowanym
345,00 złPuszka z ażurowym nodusem zdobionym czerwonymi kamieniami
1500,00 złPuszka duża
3300,00 złPuszka mała 834
390,00 złPuszka mała wzór 2
480,00 złHaftowana sukienka na puszkę krzyż z kamieniem
190,00 zł
5. Melchizedek
Melchizedek składa się na monstrancję. Jest to metalowa oprawka, która zazwyczaj występuje w kształcie półksiężyca. Przytrzymuje Najświętszy Sakrament znajdujący się w monstrancji. Po wystawieniu Najświętszego Sakramentu melchizedek jest przechowywany w kustodii w tabernakulum.
6. Monstrancja
Monstrancja to naczynie liturgiczne, w którym umieszczana jest konsekrowana hostia, następnie wystawiana na ołtarzu w czasie nabożeństw, adoracji czy błogosławieństw Najświętszym Sakramentem podczas procesji (np. uroczystość Bożego Ciała).
Częściami składowymi monstrancji są: stopa, trzon z nodusem, repozytorium na hostię otoczone globusem oraz melchizedek. Na jej zwieńczeniu zazwyczaj widzimy krzyż. Monstrancja jako naczynie liturgiczne została rozpowszechniona poprzez procesje odbywające się w uroczystość Bożego Ciała.
7. Kustodia
Kustodia to naczynie liturgiczne wykonane z metalu, często bogato zdobione. Jego forma to puszka, która może zawierać nóżkę. Naczynie to w środku jest pozłacane. Przechowuje się w nim konsekrowaną na ołtarzu wielką hostię (powszechnie nazywaną “Najświętszym Sakramentem”). Znajduje się ono w tabernakulum. To właśnie w kustodii umieszczona jest hostia, którą następnie wystawia się w monstrancji, aby wierni mogli ją adorować.
8. Vasculum
Vasculum określa się naczynie z wodą znajdujące się obok tabernakulum, w którym kapłan obmywa palce z cząsteczek Najświętszego Sakramentu po udzielaniu Komunii świętej. W vasculum umieszcza się także drobne okruszki oraz hostię, jeżeli upadnie na ziemię. Bowiem rozpuści się ona w wodzie. W celu osuszenia rąk używa się ręczniczka z białego płótna, który jest złożony w harmonijkę.
9. Ampułki
Ampułki to naczynia liturgiczne, w których znajdują się wino oraz woda. Używa się ich w czasie liturgii, kiedy przygotowywane są dary. Wtedy do kielicha przez kapłana wlewane są wino oraz woda. Po wykonaniu tego obrzędu obywa on palce w lavabo. Ampułki służą także do puryfikacji (obmycia) naczyń liturgicznych, takich jak: puszka, patena i kielich.
Mamy nadzieję, że naczynia liturgiczne nie są już stał Ciebie tajemnicą. Za Tobą kompendium wiedzy na ten temat. Niestety to już ostatnia odsłona naszej serii “Liturgiczne ABC”. Bardzo się cieszymy, że byliście z nami i dziękujemy, że wspólnie mogliśmy zgłębiać tajniki naczyń oraz szat liturgicznych. Cała seria znajduje się na naszym blogu, dlatego też możecie do niej wrócić, kiedy tylko będziecie chcieli.
Pamiętajcie również, że w Księgarni św. Stanisława znajdziecie szeroki wybór artykułów liturgicznych, w tym naczynia liturgiczne. Sprawdźcie już teraz!